Translate

30 Mart 2018 Cuma

SENİN LEYLA'N KİM?

"Bana Leyla'nı söyle, kim olduğunu söyleyeyim.Senin Leyla'n kim?"
Hatice Çay

TEK SES İÇİN..



"Sana da olmuştur herhalde. Acıklı şeylerin karşısında ağlamak yerine içinden gülmek gelir, güler güler bir türlü kendini tutamazsın. Doğru olmadığını bilir, yine de gülersin, acı seni güldürür. Çizgi filmlerde salt bir şey değil, her şey birden çökünce güldüğümüz gibi. Bütün ev yıkılır, kahramanımız da altında kalır, yine güler dururuz. Benim yaşamım da öyle, bir an geliyor, artık çok oldu diyor, gülmeye başlıyorsun..."
Tek Ses İçin/Susanna Tamaro

“Tolstoy’da gördüğümüz için işitiriz, Dostoyevski’de ise işittiğimiz için görürüz.” Dmitry Sergeyevich Merezhkovsky

*Düşününce hak verdim. Dostoyevski’nin karakterleri fiziki özelliklerinden daha çok ruhsal durum betimlemeleri ile yer alırken, Tolstoy ise karakterlerin fiziksel özelliklerini o kadar ayrıntılı yazar ki (kilo, boy, görünüş, yüz hatları) karşımızda adeta canlanır. Anna Karenina mesela dizi, film versiyonlarını görmeden önce de kafamda bir Anna vardı zaten ama mesela Raskolnikov' un fizksel hatlarını şu an bile çok fazla canlandırmazken kafamda yaşadığı tüm o ruhsal gerilimleri an be an anımsıyorum. Başka bir deyişle belki şöyle ifade edebilirim Tolstoy karakterleri önceden bize tanıştırılan kişilerken, Dostoyevski karakterleri bir yabancının yaptıklarını izlemek gibi.

"Bağışlamak ile göz yummak arasında sadece bir adım vardır.." Andre Gide


Parrhesia

*"Benim görevim doğruyu söylemektir, ona inandırmak değil.”
Jean-Jacques Rousseau/İtiraflar

**
"Kıyamet borusu ne zaman çalarsa çalsın, ben, elimde bu kitapla, yüce yargıcın huzuruna çıkacak ve yüksek sesle şöyle diyeceğim: İtiraflar."Rousseau'nun ölümünden sonra yayınlanan otobiyografik olarak nitelendiribileceğimiz "İtiraflar"ın ilk cildindeyim. Tam anlamı ile bir *Parrhesia şöleni gibi geldi.Parrhesia kavramını ilk defa Euripides'in bir sözünde duymuştum. İngilizce’de (‘free speech’) ‘özgür konuşma’; Almanca (‘freimüthigkeit’) ve Fransızca’da (‘franc-parler’) ‘açık sözlülük’ olarak çevrilse de tam kapsamayan bu terim eski yunan ve roma metinlerinde de "konuşma özgürlüğü diye çevrilmiştir.Pan ve rhema’dan oluşan parrhesia’nın kelime karşılığı “her şeyi söylemek”tir. Ama egemen bir kişiye, bir zümreye ya da bir genel görüşe karşı doğru bildiğini, doğru olanı söylemek vardır bu söyleyişte. Yani risk ve cesareti içinde barındırır. Herkesin bildiği ve kimseyi rahatsız etmeyecek bir doğruyu söylemek parrhesia değildir.(Kaybetmeyi, başına gelecekleri göze alarak hakikati söyleyenlere de parrhesiastes denir.)Buna felsefe anlamında en iyi örnek Sokrates, trajedi karakterleri ise Antigone ve Cassandra'dır.

"Her şeyi güzel kılan ne saf aynalarım var." Baudelaire - Kötülük Çiçekleri


Kapıyı açtığınızda karşınızda gördüğünüz, kapıya vuran olmayabilir.” David Hume

*Nostalgia; yunancada nostos “eve dönüş”, algia (algion) “acı, sıkıntı, rahatsızlık” anlamında. nostalji ikisinin birleşimi, yani “eve dönüş sancısı” . nostaljinin latincesi ve ingilizcesi nostalgia. 1700'lerde ingilizceye “evden uzun süre uzak/yoksun olmaya bağlı bir melankoli (melancholia) formu” anlamında geçmiş, bazı metinlerde “nostalgia or home sickness” deniyor, yani “nostalji ya da ev hastalığı”.

ALAPA

"Ben, Yusuf, sınanmış bir kalbin sahibiyim
Şimdi ben, Yusuf, tut ki Mısır'a azizim, efendiyim…
Boynumdaki künyede hâlâ vasfım yazılı: 
Züleyha'ya köleyim…"

*Alapa antikite
bir terim:Roma'da efendinin azat ettiği kölesine sembolik olarak attığı ritüel tokat.

"Şehir, yabancıların yabancılarla karşılaştığı bir yerleşim birimidir.” Rrichard Ssennett / Kamusal İnsanın Çöküşü

* Düşünce seni "çağırandır.." der Heidegger.. Bu çağrıya cevap vermemek adına sürekli "meşgul" olmak zorundadır çünkü çağımızda insan..hep çok meşgul ve bir başına..

YAZ SİNEMALARI

"Ben hala o sinemaların çocuğuyum, ıslanmış gözlerim seyrettiğim filmlerden..
Hiçbir şey kurutmuyor hiçbir hayat kurutmuyor
Seyrettiğim filmlerden ıslanmış gözlerimi.."
M.Mungan - Yaz Sinemaları

DİNGİNLİK..

"Tanrım, bize uykudan öte, dinginliği bağışla..
Gözlerimizin değil acılarımızın kapanmasına ihtiyacımız var.."
Seferis

HİÇBİR ŞEY..

"Arapça ve Farsçayı dilimizden atarsak 'hiçbir şey' diyemeyiz. Çünkü; 'hiç' Farsça, 'şey' de Arapçadır."
İsmet Özel

"Eleştiri, doğru mesafede durma işidir." der walter Benjamin ve "Herkesin her şeyi bildiği bir dünyada bilmiyorum demek hoşuma gidiyor." Başlarken Yalnızsın Bitirdiğinde Daha Da Yalnız/ Hasan Ali Toptaş

*“Kendinizi, karşınıza çıkan kim olursa olsun ona ders verebilecek ya da onu düzeltebilecek üstün insan sanmaktan vazgeçmenizin zamanı gelmiştir.Bu üstünlüğe sizi kim inandırıyor? Size olgunluğa sunulmak üzere güven mektubunu kim verdi?”
— Gombrowicz

"O bir hayat yaşamıştı. bense anekdot biriktirmiştim.” Kurt Vonnegut


Ad plures ire

 Latinler ölmek için "Ad plures ire" derlermiş yani: Daha değerlilerin yanına gitmek..

Carpe diem/memento mori

“Barok döneminin en ünlü deyişlerinden biri ‘carpe diem’, yani ‘günü yakala’dır. Ama sonraları insanlar bir başka Latince deyiş ‘memento mori’, yani ‘öleceğini hatırla’yı da kullanmalarını gerektiğini öğrendi.."

Sofi'nin Dünyası /Jostein GAARDER

"Günümüzün sorunu artık ne olduğumuzu keşfetmek değil, olduğumuz şeyi reddetmektir.” Foucault

*Walter Benjamin'in "Flâneur'un kalabalık deneyimi"nde kalabalık için *fantazmagorya tabirini kullanır (Fantazmagorya:Aldatıcı görüntü, demek. Günümüzde projektör ile yapılan göz yanıltmaya dayalı görüntü oyunlarını veya rüyalardaki gibi üst üste binmiş tutarsız hayalleri tanımlamak için de kullanılıyor.) Sanırım hepimiz biraz Flaneur/Flaneuse (Flaneur amaçsızca dolaşan kent gezgini olarak tanımlanabilir, turist gibi değil ama) olarak duyumsuyoruz artık hayatı yani kalabalığın içinde ama ilgisiz, onlardan soyutlanmış..

**Manet; Folies-Bergère tablosunda yer alan kız tablosu hep çok ilgimi çeker. Size bakar ama görmüyor gibidir, daha doğrusu bakışları direkt gözlerinizin içine bakmak yerine kaçırıyor duygusu uyandırır.Arkasında aynanın yansıması ile tabloda gördüklerimiz birbiri ile uyuşmaz. Yansımalar hayalleri midir, kaçtıkları mıdır bilmiyorum bu sorunun cevabını resimden çok iyi anlayanlara bırakmak gerek ama hissettiğimden tek emin olduğum şunu söylediği:"Bir aynaya bakıyor ve kendim olmayan birini görüyorum."

UZAK..

"Ne kadar uzak olduğuna bak, ne kadar uzak olduğuna bak, her zaman ne kadar uzak olduğuna...”
Ursula Le Guin

Leyl Suresi 6 ve 21 Ayetler.

"Ve en güzel olanı doğrularsa,
Elbette yakında kendisi de hoşnut olacaktır."

Leyl Suresi 6 ve 21 Ayetler.

EĞER..

“"Eğer düşündüğünüz başka, söylemek istediğiniz başka, söylediğinizi sandığınız başka, söylediğiniz başka ise; karşınızdakinin duymak istediği, duyduğu, anlamak istediği, anladığını sandığı ve anladığı da başka olamaz mı?”
OL DEDİ OLDU-2 /Taşkın TUNA

Her şeyi ve herkesiyle..

"Özlüyorum. Öyle ayrı ayrı, isim isim değil. Bütün bütün özlüyorum; bir dönemi, olduğu gibi, her şeyi ve herkesiyle.."

Ben ne yaptım ki?

"Bazen "Ben ne yaptım ki?" cümlesi dünyanın en ağır hakareti olur, hazmedemezsin. Karşındaki ne yaptığının farkında olmayacak kadar sana uzaktır."
Murat Tavlı/Bu Yalnızlık Bana Fazla Bölüşelim mi?

Resmen kendine mecbursun..

"'İnsanın kendine "Ne halin varsa gör" diye bağırıp
arkasını dönüp gidememesi de ayrı dert.
Resmen kendine mecbursun..."



Fanon, son duasının şöyle olacağını söyler; “Ey ruhum, hep soru soran bir ruh olarak kal kaldığın yerde!”

*Psikiyatrist, yazar, felsefeci, sosyolog v.s, v.s Frantz Fanon'ın "Yeryüzünün Lanetlileri" kitabının ön sözünde Sartre:Bu kitabın bir ön söze ihtiyacı yok" diyor  Antikoloniyal tarzı ve ırkçılığa karşı söylemlerini biyografisi ile birlikte değerlendirince, yaptıkları ve düşüncelerinin aynı çizgide ilerlemiş olduğunu gördüm. Malcom X kadar sert, Martin Luther King kadar da ılımlı olmayan bir uslubu var, ikisi arasında bir yerde.

**"İnsan bir 'evet'tir. Hayata evettir. Aşka evet. Cömertliğe evet. Ama insan aynı zamanda 'hayır'dır da. İnsanın öfkesine hayır. İnsanın küçültülmesine hayır. İnsanın sömürülmesine hayır. İnsanın içinde en insanca olanın katledilmesine hayır: Özgürlüğün katledilmesine."

Frantz Fanon

"Não posso ser nada nem tudo: sou a ponte de passagem entre o que não tenho e o que não quero" Fernando Pessoa, Livro do Desassossego

*"Ne hiç olabilirim ne her şey: Sahip olamadığım şeyle isteyemediğim şey arasında bir köprüyüm."

"Bir şeyin kalbini kırması için illa yanlış olması gerekmez ki..." Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku


“Kitsch, katarsisin bir parodisidir.” Adorno

*Kitsch Almanca'da "werkitschen" (ucuzlatma, bayağılaştırma) kelimesinden gelir. Sanat olmayan ancak sanat gibi sunulanı ifade etmek için de kullanılır.

****Arınma olarak da bilinen katarsis, Aristoteles'in Poetica'sında geçen bir terim olup yapıtta trajedinin seyirci üzerindeki etkisini anlatır.

" Reddediyorum, istemiyorum, uzlaşmıyorum.” Jean Baudrillard

*Bugün artık sadece şu duyguların çekim gücü kaldı: nefret, alerji, hayal kırıklığı, bulantı, antipati, bıkkınlık. Artık insanlar neyi istediklerini bilmiyor. Neyi istemediklerinden daha eminler. Günümüzün süreçleri ret, soğukluk, sevgisizlik, alerji duygusu. Nefret de bu tepkisel boşalmaya, içindekini dışa atmaya yönelik paradigmanın bir parçası: reddediyorum, istemiyorum, uzlaşmıyorum.”

Jean Baudrillard

"Anlamın" modası geçmiş, önemi kaybolmuştur; her şey tarzdan ve dış görünüşten ibarettir." John Zerzan

"Postmodern zamanların ideolojisi haline gelmiş olan “tüketim kültürü ” ve “haz ahlakı” (hedonizm ) yeni bir narsist insan tipi ortaya çıkarmaktadır: Bireyci, kendini beğenen , kendi değerini sahip olduğu bir ve tükettikleriyle bir tutan, günlük mutluluk ve çıkarlarının peşinde koşan , vaktinin önemli bir kısmını sanal alemde tüketen gerçek sevgi ve bağlılık duygusundan yoksun , geleceğe de geçmişe de ilgisi olmayan , mutlak doğru diye bir şeye inanmayan , her yolu mübah gören , arzularında sınır tanımayan , suçluluk duygusu duymayan ve sürekli içinde bir boşluk taşıyan bir tiptir bu.." diyor 
Hayati Hökelekli, oysa benim/bizler için: Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta,Tanbûrî Cemil Bey çalıyor eski plakta.

Virginia’dan Vita’ya…

"Beni her düşündüğünde; aklına gelen ilk kelime sevgilim oluyorsa, ikinci kelimeni duymak istemiyorum.
Ya da başka herhangi bir kelime…"

“İlerlemek mi istiyorsun? Kendi önünden çekil o zaman..” Nietzsche

*Yalnızca kendini düzelt, dünyayı düzeltmek için yapabileceğin tek şey bu” diyordu Wittgenstein. herkes, kendisini düzeltmeyi aklından geçirmeksizin daha güzel bir dünya hayal ediyor.

**"Kim ne zaman yeni bir cennet yaratmaya girişmişse, gücünü kendi cehenneminden almıştır.”

SONRASI...



''Her şeyin 
herkese anlatılmayacağını öğrenene kadar;
çok tanışacak, çok konuşacak, 
çok yanılacaksın..
.....
sonrası bir upuzun seyrediş..
uzaktan..''
Dilek Kartal

"Birine maske verin ve size gerçek yüzünü göstersin." Oscar Wilde.

*"Eğer birbirimizin düşüncelerini okuma gücüne sahip olsaydık, bence bunun ilk sonucu, hemen bütün dostlukların sona ermesi olurdu; ikinci sonucu çok iyi bir şey olurdu, çünkü arkadaşsız bır dünya çekilmez hale gelir, böylece insanlar da birbiri hakkındaki gerçek düşüncelerini peçelemek ihtiyacını duymadan dost olmayı bilirdi. ❞
Bertrand Russel, Eğitim Üzerine

"Bir çoğumuz anlamak amacıyla değil, ancak yanıtlamak için dinliyoruz." Stephen Covey

"Hiçbir şeye, sırf inanmak istediğin için inanma. Bir şeye inanmak, onu gerçek yapmaz. Fikirleri, gözlem ve deneylerden elde edilen kanıtlarla test et. Çok beğendiğiniz bir fikir, iyi kurgulanmış bir testi geçemiyorsa yanlıştır. Yola devam et. Kanıtlar sizi nereye götürüyorsa oraya gidin. Elinizde hiç kanıt yoksa, peşin yargıda bulunmayın. Belki en önemli kural da şudur: Unutmayın; yanılıyor olabilirsiniz!"
Neil deGrasse Tyson

"İnsan bir akşam üstü ansızın yorulur.." Attila İlhan


YAŞAMAK..

"Yaşamak ilerlemek olamaz diye düşündü, ama geride bırakmak olabilir…"
Barış Bıçakçı - Sinek Isırıklarının Müellifi.

TİN SURESİ/4 AYET

"Lekad halaknâl insâne fî ahseni takvîmin."
Tin Suresi/4

ANLAR..

"Bazı anlar bütün yaşamımızı belirler. “bütün yaşamımız” dediğimiz de o bir ana bakar aslında…
Bu yüzden yıllar sonra en çok hatırladıklarımız anlardır."
Murathan Mungan

BİLİYORUM..

"Biliyorum, 'keşke burada olsaydın' söylenebilecek en aptal cümle...ama keşke burada olsaydın. Keşke karşı karşıya oturup hayattan konuşsak ya da hayata dair sussaydık..."
Tuna Kiremitçi

YOK..

"Kendime kendimden başka kendim yok.."
Arkadaş Zekai Özger

GEÇ..

"Yakılan gemiler aşkına
Geç tüm denizleri!.."
Jean Paul Sartre